Półpasiec u dzieci i dorosłych - objawy, leczenie

Półpasiec u dzieci i dorosłych

Półpasiec jest chorobą, która występuje wyłącznie u osób, które w przeszłości przebyły ospę wietrzną. W obu przypadkach winowajcą jest VZV, czyli wirus ospy wietrznej i półpaśca. Po wystąpieniu ospy wietrznej wirus przechodzi w stan utajenia w zwojach nerwów czaszkowych i komórkach zwojowych rdzenia.

Ryzyko zachorowania na półpaśca wzrasta z wiekiem, gwałtowny wzrost ryzyka obserwuje się po 50 roku życia. Wtedy też istnieje większe prawdopodobieństwo rozwinięcia powikłań (szczególnie neuralgii półpaścowej). Do zachorowań dochodzi częściej również u osób o upośledzonej odporności z powodu m.in. leczenia immunosupresantami lub statynami, AIDS czy cukrzycy.
Znacznie rzadziej półpasiec występuje u dzieci. W niektórych przypadkach pojawia się jakiś czas po przejściu ospy wietrznej. Może jednak też wynikać z reaktywacji wirusa, dziecka, gdy na ospę wietrzną chorowała matka po 20 tygodniu ciąży.

Objawy półpaśca - jak wygląda półpasiec?

Zanim pojawią się typowe dla półpaśca objawy przez około 3-4 dni występuje ból o charakterze piekącym, kłującym lub pulsującym, który może być ciągły lub przerywany. Poza tym może dokuczać pieczenie, swędzenie i mrowienie skóry. Czasem występuje również stan podgorączkowy lub gorączka i bóle głowy. Jest to tzw. faza zwiastunowa półpaśca.

Po tych kilku dniach fazy zwiastunowej pojawiają się konkretne objawy w postaci wysypki, która może być bolesna i/lub swędząca. Półpaśca charakteryzuje lokalizacja objawów w obrębie dermatomów. Są to obszary skóry, które są unerwione przez jeden korzeń rdzeniowy. Zwykle objawy dotyczą tylko jednej strony kręgosłupa. Przezroczyste pęcherzyki pojawiają się w skupieniach. Zasychają po około 4-5 dniach, a strupy odpadają po 3-4 tygodniach, jednak w międzyczasie mogą się pojawiać kolejne zmiany. Zwykle współwystępuje w pogorszone samopoczucie, gorączka i ciągłe zmęczenie. Najczęściej wysypka występuje na skórze tułowia, ale czasem na skórze głowy. Dość często pozostają później blizny i przebarwienia skórne.

Wyróżnia się również rzadsze postaci kliniczne półpaśca, takie jak półpasiec oczny (nieleczony może prowadzić do ślepoty), półpasiec uszny, półpasiec rozsiany i półpasiec nawracający (u mniej niż 5% przypadków).

Wśród powikłań półpaśca są nerwobóle, zapalenia w obrębie układu nerwowego (mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, rdzenia kręgowego, siatkówki oka) lub też porażenia nerwów.

Czy półpasiec jest zaraźliwy?

Półpasiec jest znacznie mniej zaraźliwą chorobą niż ospa wietrzna. W tym wypadku do zakażenia dochodzi przy bezpośrednim kontakcie z pęcherzykami na skórze. Dlatego najlepszym zabezpieczeniem jest zakrywanie wysypki ubraniem. Gdy pęcherzyki zaschną i powstanie strup, półpasiec przestaje być zaraźliwy. W przypadku przeniesienia się wirusa na osobę, która do tej pory nie chorowała z jego powodu, najczęściej rozwija się ospa wietrzna.

Półpasiec - leczenie

Leczenie półpaśca oparte jest na stosowaniu leków przeciwwirusowych i łagodzeniu bólu.

Leki przeciwwirusowe (m.in. (acyklowir, walacyklowir, famcyklowir)) skracają czas trwania objawów oraz łagodzą ich nasilenie. Aby były skuteczne, konieczne jest rozpoczęcie stosowania w jak najkrótszym czasie od wystąpienia wysypki. Niestety, stosowanie leków przeciwwirusowych nie zapobiega rozwinięciu neuralgii popółpaścowej.

W celu złagodzenia bólu stosuje się leki przeciwbólowe, bądź przy znacznym nasileniu opioidy. Leki przeciwhistaminowe łagodzą nasilenie świądu. Dodatkowo można stosować maści rozgrzewające i okłady.

Bibliografia:

• Zaborowski P.: Półpasiec. Medycyna praktyczna 2019.

Autor merytoryczny: Mgr Katarzyna Startek, Dietetyk