Odczyn Biernackiego - co to jest, OB podwyższone lub za niskie, normy, przygotowanie i wskazania do badania

Odczyn Biernackiego — co to jest?

OB to niespecyficzny wskaźnik opadania erytrocytów, jest markerem zarówno infekcji, jak i chorób nowotworowych czy układowych. W przebiegu chorób, w których występuje gorączka, wzrasta szybkość opadania erytrocytów. Wynika to ze wzrostu stężenia fibrynogenu, który przyspiesza opadanie erytrocytów, co powoduje wzrost OB.

Kiedy wykonuje się badanie OB?

-choroby infekcyjne (zakażenia bakteryjne, infekcje układu moczowego, dróg oddechowych);
-procesy zapalne (reumatoidalne zapalenie stawów, ostre zapalenie trzustki);
-cukrzyca;
-choroby krwi;
-choroby nowotworowe;
-przydatne w monitorowaniu chorób nerek;
-marskość wątroby;
-jego poziom wzrasta również w anemii oraz podczas ciąży.

Normy Odczynu Biernackiego (OB):

-dla kobiet - <12 mm/h (powyżej 60 roku życia <20 mm/h);
-dla mężczyzn - <10 mm/h (również powyżej 60 roku życia norma podwyższona do <15 mm/h).

Wynik powyżej 100 mm/h, tzw. trzycyfrowe OB może wskazywać na ciężkie infekcje, takie jak m.in. ciężkie zapalenie płuc, posocznica, zapalenie nerek, nowotwory (chłoniak czy białaczka) lub choroby tkanki łącznej.

Jak się przygotować do badania?

Badanie wykonywane jest z próbki krwi, pobór odbywa się na czczo, zaleca się, aby ostatni posiłek w dzień poprzedzający był spożyty nie później niż o 18. Krew do badania najlepiej pobierać w godzinach 7.00-10.00.
Na wynik mogą wpływać stosowane leki przeciwzapalne, leki antykoncepcyjne i ciąża.

Badanie Odczynu Biernackiego OB u dzieci:

Badanie OB u dzieci ma wartość diagnostyczną szczególnie w przypadku:
-zakażenia górnych dróg oddechowych;
-zakażenia dolnych dróg oddechowych;
-dla rozróżnienia zapalenia płuc od zapalenia oskrzeli (stężenia wyższe w zapaleniu dolnych dróg oddechowych);
-w zakażeniach bakteryjnych występują wyższe stężenia OB;
-w infekcjach żołądkowo-jelitowych wyższe stężenie może wskazywać na obecność Salmonella spp., a nie pochodzenie wirusowe.

Podwyższone OB — przyczyny:

-ciąża (od 2 tygodnia) i okres połogu (normalizuje się do 6 tygodni od porodu);
-menstruacja;
-niedokrwistość (hemolityczna, aplastyczna);
-w anemii chorób przewlekłych (za to prawidłowe przy niedokrwistości z niedoboru żelaza);
-stany zapalne — trzustki, jelit, nerek;
-zapalenie płuc;
-niedoczynność i nadczynność tarczycy;
-gruźlica;
-kiła;
-toczeń rumieniowaty układowy;
-reumatoidalne zapalenie stawów;
-choroby nowotworowe;
-zawał;
-marskość wątroby;
-zespół nerczycowy;
-podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia;
-złamania, urazy;
-zabiegi operacyjne;
-lite guzy.

Obniżone OB — dlaczego mam za niski poziom OB?

-niedokrwistość sierpowatopłytkowa;
-hiperlipidemia;
-leki (prednizon, indometacyna, salicylan sodu);
-żółtaczka (związane ze wzrostem stężenia bilirubiny i kwasów żółciowych);
-niewydolność krążenia.

Bibliografia:

1. Kuczborska K. i in. (2019). Znaczenie wskaźników stanu zapalnego w chorobach infekcyjnych u dzieci. Pediatr Med Rodz. Vol. 15, Nr 1, s. 67-72.
2. Dąbrowski Z., Skotnicki A. (2016). Historia odkrycia znaczenia szybkości opadania erytrocytów (OB) w patologii człowieka (w 150 rocznicę urodzin polskiego lekarza i naukowca Edmunda Biernackiego). Przegląd Lekarski. Vol. 73, Nr 5, s. 343-348.