Dni Walki z Rakiem - jak ochronić się przed nowotworem?

Najważniejsze zasady profilaktyki nowotworowej

Co roku zwiększa się liczba przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce - szacuje się, że rocznie choruje ponad 140 tys. mieszkańców naszego kraju, a niemal 100 tys. umiera. Najczęściej diagnozowane nowotwory u Polek to rak piersi, rak jelita grubego i rak płuca, natomiast u polskich mężczyzn dominują nowotwory złośliwe płuca, prostaty oraz jelita grubego.

Wysoka umieralność z powodu raka związana jest z niską jego wykrywalnością we wczesnym stadium rozwoju - 80% chorych zgłasza się do onkologa, gdy choroba jest już zaawansowana. Dzieje się tak dlatego, że badania pozwalające na postawienie wczesnej diagnozy nie są w Polsce rozpowszechnione, a lekarze rodzinni często nie są wystarczająco przygotowani i bagatelizują podstępne objawy nowotworu. Ponadto, środki przeznaczane na finansowanie działań profilaktycznych i promocję zdrowego stylu życia są ograniczone.

Profilaktyka jest natomiast kluczowa w walce z nowotworami - szacuje się, że dzięki niej można uniknąć co drugiego przypadku raka lub wykryć chorobę na bardzo wczesnym etapie, gdy szanse na jej pokonanie są duże a stosowanie terapie nie obciążają tak organizmu pacjenta, jak w przypadku nowotworów zaawansowanych. Bardzo ważną formą profilaktyki nowotworowej jest odpowiedni styl życia - niepalenie tytoniu (czynne oraz bierne), unikanie stresu, nienadużywanie alkoholu, spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, ograniczenie spożycia tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, utrzymywanie prawidłowej wagi i regularna aktywność fizyczna. Należy również pamiętać o rozsądnym korzystaniu ze słońca i unikaniu wizyt w solarium - nadmierne opalanie się to główna przyczyna rozwoju raka skóry.

Konieczne jest także systematyczne wykonywanie badań profilaktycznych - panie powinny pamiętać o regularnej kontroli piersi poprzez badanie palpacyjne, USG lub mammografię, a także o USG przezpochwowym i cytologii. Mężczyźni natomiast powinni okresowo poddawać się badaniu per rectum i mierzyć poziom markera nowotworowego PSA we krwi, co zapewni wczesne wykrycie nowotworu prostaty. Ponadto, wszyscy powinni systematycznie wykonywać podstawowe badania krwi, USG jamy brzusznej, RTG płuc, kolonoskopię, a także odwiedzać dermatologa w celu skontrolowania stanu skóry.

Badanie genetyczne jako narzędzie profilaktyki nowotworów złośliwych

Badaniem, które zyskuje coraz większą popularność w profilaktyce nowotworowej jest badanie genetyczne. Polega ono na analizie laboratoryjnej materiału genetycznego w celu wykluczenia lub potwierdzenia istnienia nieprawidłowości (mutacji) zwiększających ryzyko rozwoju danego nowotworu w przyszłości. Nawet 30% wszystkich przypadków nowotworów ma podłoże genetyczne, dlatego badanie to powinny wykonać przede wszystkim osoby, w rodzinie których występowały już nowotwory (szansa na przekazanie mutacji potomstwu wynosi 50%).

Wśród najpowszechniejszych mutacji w polskiej populacji wyróżnia się nieprawidłowości w genach BRCA, HOXB13 czy CHEK2.

Mutacje genów BRCA wiążą się z dużym ryzykiem rozwoju raka piersi i raka jajnika - szanse, że w ciągu całego życia rozwinie się nowotwór piersi wynoszą ok. 56-70%, a nowotwór jajnika - 27-40%. Szacuje się, że w Polsce żyje ok. 200 tysięcy nosicielek mutacji w tych genach - mówi Magdalena Sikora, genetyk portalu zdrowegeny.pl

Poza rakiem piersi i rakiem jajnika, mutacje genu BRCA zwiększają również ryzyko nowotworu prostaty u mężcznyzn. Ryzyko wystąpienia raka prostaty zwiększa także mutacja w genie HOXB13 - nosicielstwo tej nieprawidłowości wiąże się z 20-krotnym wzrostem ryzyka zachorowania w porównaniu do populacji ogólnej. Prawdopodobieństwo rozwoju raka piersi i prostaty wzrasta również w przypadku posiadania uszkodzonego genu CHEK2 - jednakże, mutacje w tym genie związane są także z większą szansą wystąpienia raka jelita grubego, tarczycy oraz nerki.

Decydując się na badanie genetyczne należy pamiętać, że dziedziczona jest jedynie predyspozycja do rozwoju nowotworu, a nie sama choroba. Dzięki temu uzyskujemy informacje, jakie kroki należy podjąć żeby nie dopuścić do rozwoju raka lub zdiagnozować go w bardzo wczesnym, pozwalającym na pokonanie choroby stadium - dodaje Magdalena Sikora.

Źródło: Zdrowegeny.pl

Więcej informacji znajduje się na stronie: zdrowegeny.pl