Czarny bez - naturalne wsparcie odporności

W czasie infekcji w organizmie toczy się proces zapalny. Długotrwały, czyli przewlekły stan zapalny może powodować rozwój wielu jednostek chorobowych m.in. chorób autoimmunologicznych. Styl życia i sposób odżywiania znacząco wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego. Jeśli wzmacniamy swoją odporność, nasz organizm lepiej radzi sobie ze stanem zapalnym i infekcjami. Bez czarny jest jedną z roślin wspierających odporność organizmu.

Bez czarny (łac. Sambucus nigram) występuje powszechnie w Europie, Azji oraz w Ameryce Północnej i Południowej. Wykorzystywany jest w celach odżywczych i leczniczych.  

Każda część morfologiczna (liście, kwiaty, owoce) tej rośliny ma nieco inny skład, na który wpływają czynniki zewnętrze takie temperatura, nasłonecznienie, opady czy stosowane nawozy i metody uprawy. W kwiatach bzu znajdziemy flawonoidy (kemferol, rutozyd, kwercetynę, izokwercytynę), kwasy fenolowe, fitosterole, trójterpeny oraz potas. Natomiast owoce bogate są w flawonoidy i antocyjany. Co to są za związki i jakie mają działanie? Antocyjany hamują stan zapalny w organizmie, natomiast flawonoidy to związki bioaktywne i barwniki występujące w wielu roślinach o właściwościach przeciwutleniających, przeciwzapalnych, przeciwnowotworowych, a także przeciwbakteryjnych i przeciwwirusowych.  

Bez czarny znajdziemy w wielu różnych produktach: w formie herbatek ziołowych do zaparzania naparów, soków, syropów, dżemów i konfitur, win oraz w suplementach diety. Preparaty zawierające w swoim składzie wyciągi z bzu czarnego dedykowane są m.in. w celu poprawy odporności organizmu oraz pomocniczo w przeziębieniach i infekcjach. Czarny bez może być także stosowany jako barwnik ze względu na swój intensywny, ciemny kolor.

Bzu czarnego starożytni Rzymianie używali m.in. do farbowania włosów. Przez wiele lat w medycynie ludowej stosowany był w leczeniu infekcji, przeziębień, grypy oraz zapalenia zatok. Jego korzyści zdrowotne wynikają m.in. z wysokich właściwości antyoksydacyjnych (przeciwutleniajacych). Czarny bez posiada działanie moczopędne i przeciwbiegunkowe, doskonale sprawdza się w stanach zapalnych żołądka i jelit. Wspomaga metabolizm glukozy i wydzielanie insuliny w trzustce, może więc być pomocny dla chorych na cukrzycę lub osób, u których występuje wysokie ryzyko zachorowania.  

Kwiaty czarnego bzu wykorzystywane są jako środek o działaniu napotnym oraz przeciwgorączkowym w przeziębieniach i infekcjach. Uszczelniają także naczynia krwionośne. Owoce charakteryzują się właściwościami immunomodulacyjnymi, czyli wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego. Badania wykazały, że wyciągi z czarnego bzu zwiększają produkcję cytokin. Potwierdzono także działanie przeciwwirusowe przeciwko wirusom grypy, paragrypy oraz RSV (respiratory syncytial virus). Ekstrakt bierze udział w hamowaniu replikacji wirusa grypy A poprzez wiązanie otoczki wirusowej, co skraca czas infekcji. W przeprowadzonym badaniu, w którym wzięło udział sześćdziesięciu pacjentów w wieku 18-54 lat, u osób spożywających 15 ml wyciągu z owoców czarnego bzu stosowanie leków było rzadsze, a objawy chorobowe występowały średnio o 4 dni krócej.

Wiele osób zastanawia się nad tym czy czarny bez jest trujący. Przeprowadzone do tej pory badania naukowe, nie wykazały szkodliwego działania i skutków ubocznych podczas stosowania bzu czarnego poddanego obróbce termicznej na zdrowie człowieka. Stwierdzono, że jest to bezpieczny, skuteczny i tani środek pomocny w leczeniu grypy.    

1. Dymarska E. i wsp., Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej. Problemy Higieny i Epidemiologii 2016, 97(4): 297-307.
2. Waszkiewicz-Robak B., Biller E., Właściwości prozdrowotne czarnego bzu. Problemy Higieny i Epidemiologii 2018, 99(3): 217-224.
3. Zakay-Rones Z. i wsp., Randomized Study of the Efficacy and Safety of Oral Elderberry Extract in the Treatment of Influenza A and B Virus Infections. Journal of International Medical Research 2004: 132-140.