Obrzęk Śluzowaty - przyczyny, objawy i leczenie
Z artykułu dowiesz się:
- Obrzęk śluzowaty — czym jest?
- Przyczyny obrzęku śluzowatego
- Objawy obrzęku śluzowatego
- Obrzęk śluzowaty — diagnostyka
- Leczenie obrzęku śluzowatego
- Śpiączka hipometaboliczna – najcięższa postać obrzęku śluzowatego
- Przyczyny śpiączki hipometabolicznej
- Objawy śpiączki hipometabolicznej
- Diagnostyka i leczenie — śpiączki hipometabolicznej
- Obrzęk śluzowaty – profilaktyka.
Sprawdź też:
Data publikacji: 2024-11-27
Data aktualizacji: 2024-11-27
Obrzęk śluzowaty — czym jest?
Obrzęk śluzowaty (łac. myxoedema) dawniej nazywany chorobą Gulla. Jest to stan związany z niewystarczającą produkcją hormonów tarczycy, czyli niedoczynnością tarczycy. Charakterystycznym objawem choroby jest gromadzenie się śluzu i wody w tkankach, co prowadzi do widocznych obrzęków na twarzy i innych częściach ciała. Niedobór hormonów tarczycy wiąże się z brakiem hamowania syntezy glikozaminoglikanów i odkładaniem ich w skórze. Obrzęki w przypadku tej choroby nie znikają po uścisku, jak to ma miejsce w przypadku innych rodzajów opuchlizny. Pierwsze informacje na temat obrzęku śluzowatego pojawiły się w XIX wieku. Stan kliniczny związany z ciężką niedoczynnością tarczycy, jako pierwszy opisał Lekarz William Withey Gull. Od jego nazwiska pochodzi nazwa choroby Gulla.
Przyczyny obrzęku śluzowatego
Za przyczynę powstawania obrzęku śluzowatego uważa się niedoczynność tarczycy, czyli sytuację, w której gruczoł tarczowy produkuje zbyt mało hormonów, takich jak tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3), które odpowiadają za hamowanie syntezy glikozaminoglikanów. Przyczyn niedoczynności tarczycy może być wiele. Oto niektóre z nich:
- Choroba Hashimoto – przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy;
- usunięcie tarczycy w wyniku operacji;
- leczenie jodem radioaktywnym;
- niedobór jodu w diecie.
Do powstania obrzęku śluzowatego przyczyniać się może również wcześniej wspomniana choroba Gulla oraz zaburzenia hormonalne. W przypadku nieprawidłowej pracy:
- podwzgórza;
- przysadki;
- tarczycy
to również może prowadzić do niedoboru hormonów tarczycy, co przyczynia się do powstania obrzęku śluzowatego.
Objawy obrzęku śluzowatego
Charakterystycznym i najbardziej widocznym objawem jest:
- Obrzęk śluzowaty twarzy. Choroba sprawia, że twarz staje się opuchnięta w szczególności w okolicach oczu i policzków. Twarz jest pełna, oraz ma mniej wyraziste rysy.
Do innych objawów zaliczamy: - Uczucie zmęczenia;
- osłabienie ogólne;
- wzrost masy ciała;
- senność;
- problemy z koncentracją;
- problemy z pamięcią;
- nietolerancja zimna;
- sucha skóra i włosy;
- blada skóra;
- nadmierna łamliwość włosów;
- wypadanie włosów;
- rogowacenie skóry;
- może wystąpić również bradykardia oraz obrzęki na kończynach dolnych.
Obrzęk śluzowaty — diagnostyka
Diagnostyka w kierunku obrzęku śluzowatego jest bardzo istotna w dobraniu skutecznego leczenia. Diagnostyka obejmuje:
- Szczegółowy wywiad lekarski pod kątem objawów i historii zdrowia pacjenta;
- badania krwi takie jak: TSH (hormonu tyreotropowego), T3 i T4;
- badanie z krwi przeciwciał anty-TPO i anty-Tg (w chorobie Hashimoto);
- USG Tarczycy.
Leczenie obrzęku śluzowatego
Leczenie obrzęku śluzowatego polega na:
- Podawaniu syntetycznej tyroksyny (lewotyroksyny) w celu uzupełnianiu niedoboru hormonów tarczycy;
- wprzypadku pacjentów, u których doszło do śpiączki hipometabolicznej lub stanu przedśpiączkowego, leczenie odbywa się na oddziale intensywnej terapii, gdzie leki podawane są dożylnie;
- ważnym elementem w drodze do zdrowia jest odpowiednio dopasowana dieta.
Dieta dla osób z niedoczynnością tarczycy powinna być bogata w jod i składać się z ryb, alg oraz zawierać selen i cynk.
Należy unikać goitrogenów (substancji hamujących pracę tarczycy). Goitrogeny są substancjami antyodżywczymi znajdującymi w dużych ilościach w soi oraz roślinach krzyżowych-m.in. brukselce, kapuście, kalafiorach, brokułach, gorczycy, jarmużu. Ich spożycie może prowadzić do rozwoju wola; - warto zadbać o odpowiednie nawodnienie. W przypadku obrzęków należy wybierać wody niskosodowe. Wodę należy spożywać w ilości 2 litrów dziennie;
- warto również pamiętać o wprowadzeniu aktywności fizycznej w postaci ćwiczeń aerobowych przez 3 godziny w tygodniu, codzienne spacery, pływanie, joga itp. Aktywność fizyczna pozytywnie wpłynie na przemianę materii oraz dobre samopoczucie. Pamiętaj jednak, aby ćwiczenia i inne aktywności ruchowe wprowadzać stopniowo;
- zadbaj o odpowiednią pielęgnację skóry. Skóra w przebiegu niedoczynności tarczycy często jest wysuszona oraz obrzęknięta. W celu zmniejszenia obrzęków można zastosować masaże oraz zadbać o odpowiednie nawilżenie;
- istotne dla prawidłowej pracy tarczycy są witaminy gównie A, D i E oraz witaminy z grupy B. Witaminy te znajdziemy w takich pokarmach jak: warzywa, owoce, orzechy, ryby, mięso. Należy pamiętać, że nie zawsze jesteśmy w stanie dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość witamin tylko z pożywienia. W takiej sytuacji należy rozważyć suplementację szczególnie witaminy D.
Śpiączka hipometaboliczna – najcięższa postać obrzęku śluzowatego
Śpiączka hipometaboliczna — jest to najcięższa postać niedoczynności tarczycy.
Choroba powstaje w wyniku nieleczonego lub źle leczonego obrzęku śluzowatego. Pojawia się w przebiegu ciężkiego niedoboru hormonów tarczycy. Stan ten charakteryzuje się dramatycznym spowolnieniem procesów metabolicznych, co prowadzi do zaburzeń wielonarządowych. Jest to poważny stan chorobowy zagrażający życiu, który wymaga pilnej interwencji medycznej.
Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia śpiączki hipometabolicznej jest:
- zaostrzenie niewydolności serca;
- przebyta operacja;
- zawał serca;
- ciężko przebyta infekcja;
- poważny uraz;
- krwawienie z przewodu pokarmowego;
- przyjmowanie niektórych leków (m.in. beta-blokerów, amiodaronu).
Przyczyny śpiączki hipometabolicznej
Przyczyn śpiączki hipometabolicznej może być wiele. Jedną z przyczyn jest:
- Nieleczony obrzęk śluzowaty. Brak odpowiedniego leczenia hormonalnego w zaawansowanej niedoczynności tarczycy jest główną przyczyną choroby.
Innymi przyczynami mogą być:
- obniżona tolerancja na niskie temperatury, co może prowadzić do hipotermii i śpiączki;
- silny stres może stanowić dodatkowe obciążenie dla organizmu;
- przerwanie leczenia lewotyroksyną lub zbyt mała dawka mogą przyspieszyć rozwój śpiączki.
Objawy śpiączki hipometabolicznej
Objawy w przebiegu śpiączki hipometabolicznej to:
- Duże osłabienie;
- senność, która może przechodzić w utratę przytomności;
- hipotermia (obniżenie temperatury organizmu, która może sięgać nawet zaledwie 24 stopni Celsjusza);
- znaczne spowolnienie akcji serca;
- niskie ciśnienie krwi;
- zmniejszenie częstości oddechów prowadząca do hipoksji (niedotlenienia);
- spadek napięcia mięśniowego;
- dezorientacja;
- splątanie;
- drgawki;
- osłabienie odruchów neurologicznych;
- hipoglikemia (niskie stężenie cukru we krwi);
- hiponatremia (niedobór sodu w osoczu);
- kwasica metaboliczna;
- obrzęki.
Diagnostyka — śpiączki hipometabolicznej
Diagnostyka polega na wykonaniu badań takich jak:
- Badania krwi takie jak: TSH, T4 i T3, badanie elektrolitów;
- gazometria — ocena poziomu tlenu i dwutlenku węgla we krwi;
- EKG;
- badania obrazowe głowy w celu wykluczenia innych przyczyn śpiączki.
Leczenie śpiączki hipometabolicznej
Leczenie śpiączki hipometabolicznej jest to wymagający proces składający się z wielu czynników takich jak między innymi:
- Podanie Lewotyroksyny dożylnie w celu szybkiego uzupełnienia niedoboru hormonów tarczycy. W ciężkich przypadkach dodaje się również trijodotyroninę (T3);
- wyrównywanie zaburzeń elektrolitowych (np. hiponatremii);
- wspomaganie oddychania za pomocą respiratora;
- dożylne uzupełnianie płynów;
- powolne ogrzewanie pacjenta w celu uniknięcia hipotermii;
- uzupełnianie elektrolitów;
W przypadku śpiączki hipometabolicznej ważne jest podjęcie szybkiego leczenia. Opóźnienie w diagnozie i leczeniu może doprowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu, a nawet zgonu.
Obrzęk śluzowaty – profilaktyka
Aby zminimalizować ryzyko uniknięcia obrzęku śluzowatego, należy dbać o zdrowie tarczycy.
- Regularnie wykonuj badania poziomu TSH i T4, szczególnie u osób z grup ryzyka;
- stosuj odpowiednio zbilansowaną dietę;
- zadbaj o umiarkowaną i regularną aktywność fizyczną.
Zrozumienie przyczyn i objawów niedoczynności tarczycy pozwala na wczesne wykrycie problemu i szybkie podjęcie leczenia.
Podsumowanie
Obrzęk śluzowaty jest poważną konsekwencją niedoczynności tarczycy. Objawy choroby mogą znacznie obniżyć jakość życia. Warto dbać o swoją tarczycę i nie dopuścić do ciężkich powikłań spowodowanych nieodpowiednim leczeniem bądź jego brakiem. Wczesna diagnoza, odpowiednie leczenie i dbałość o zdrowie tarczycy są kluczem do opanowania tej choroby. W dzisiejszych czasach medycyna oferuje skuteczne terapie dotyczące leczenia chorób tarczycy, które pozwalają pacjentom prowadzić normalne życie. Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy związane z tarczycą bądź obrzękiem, skontaktuj się z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę, oraz wskaże dopasowane metody leczenia.
Bibliografia:
1. Zawadzka K. (2029). Zapalenie tarczycy Hashimoto- nowa choroba cywilizacyjna? Choroby XXI wieku – najnowsze doniesienia. Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin. Vol. 1, s.15-29.
2. Birkholz D., Korpal-Szczyrska M., Kamińska H. (2006). Ciężka niedoczynność tarczycy w przebiegu autoimmunologicznego zapalenia tarczycy – prezentacja ośmiu pacjentek, Endokrynologia Praktyczna. Vol. 5, Nr 2, s. 15.
3. Maj J., Jankowska-Konsur A., Gruber J. (2013). Zmiany skórne w endokrynopatiach, Family Medicine & Primary Care Review. Vol. 3, s. 458-461.
4. Kiałka M., Doroszewska K., Mrozińska S. (2014). Wielopoziomowe zakłócenia homeostazy hormonów tarczycy spowodowane przez substancje chemiczne występujące w środowisku naturalnym, Przegląd Lekarski. Vol. 71, Nr 7, s. 403-406.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl
