Osłabienie organizmu - jakie mogą być przyczyny?

Najczęstsze przyczyny osłabienia organizmu:

• infekcje
• nietolerancje pokarmowe - zobacz listę badań ❱
• zatrucia pokarmowe - zobacz listę badań ❱
• choroby tarczycy - zobacz badanie ❱
• zaburzenia gospodarki mineralnej
• choroby układu pokarmowego (np. celiakia i choroba Leśniowskiego-Crohna)
• choroby nowotworowe - zobacz listę badań ❱
• hemochromatoza - zobacz badanie ❱

Osłabienie organizmu w infekcjach

Najbardziej typowym objawem uogólnionym infekcji jest osłabienie organizmu. Objaw ten towarzyszy przeziębieniom, zakażeniom wirusowym (np. grypa, mononukleoza, świnka, AIDS), bakteryjnym (np. mykobakteriozy) oraz pierwotniakowym (np. giardioza).

Grypa jest jedną z częstszych chorób infekcyjnych. W około 50% przebieg może być bezobjawowy. Często jednak występuje uczucie osłabienia i rozbicia, gorączka, dreszcze, ból głowy i mięśni, kaszel, nieżyt nosa, a czasem też zapalenia krtani i ucha środkowego, wymioty lub biegunka. Objawy te zwykle pojawiają nagle i są nasilone. Natomiast w przypadku osób starszych jedynymi objawami są uczucie zmęczenia lub zaburzenia świadomości. Choroba ustępuje po 3-7 dniach, jednak osłabienie i kaszel mogą utrzymywać się znacznie dłużej.

W przebiegu świnki oprócz ogólnego osłabienia występuje ból i obrzęk ślinianek (nasilający się podczas jedzenia), brak łaknienia, uczucie suchości w ustach oraz wysoka gorączka. Na nagminne zapalenie przyusznic (to prawidłowa nazwa świnki) chorują zazwyczaj dzieci. Osłabienie może występować w czasie zdrowienia w mononukleozie zakaźnej. Może wówczas dojść także do zespołu przewlekłego zmęczenia, który będzie się ciągnąć nawet powyżej 6 miesięcy. W mykobakteriozach, na które chorują głównie osoby z zaburzeniami odporności, występują objawy przypominające gruźlicę, w tym przewlekły kaszel, osłabienie, a czasem też gorączkę i poty. Zakażenie HIV natomiast będzie się objawiać podobnie do grypy, jednak tylko w początkowym okresie - objawy ustępują po około 2 tygodniach, a następnie AIDS rozwija się bezobjawowo latami. W zakażeniach pierwotniakowych, takich jak giardioza, osłabienie towarzyszy ostrym objawom żołądkowo-jelitowym.

Osłabienie organizmu w nietolerancjach pokarmowych

Osłabienie organizmu jest czasem rezultatem nieprawidłowych reakcji na pokarm, które wiążą się z przewlekłym stanem zapalnym w organizmie. Nietolerancje pokarmowe zależne od przeciwciał IgG odpowiadają za występowanie licznych objawów niespecyficznych - osłabienia, przewlekłego zmęczenia, migren, problemów z zasypianiem, pogorszenia pamięci, wahań nastroju oraz zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Dolegliwości w nietolerancji pokarmowej pojawiają się 24-48 godzin po spożyciu nietolerowanego produktu i utrzymują się przez kilka dni albo przewlekle, jeśli alergen jest często zjadany. Ze względu na trudności w powiązaniu objawów z konkretnym produktem wykonuje się specjalistyczne badania, takie jak IMMUNOdiagDIETA. Test ten analizuje stężenie przeciwciał IgG, które są wytwarzane przy kontakcie z konkretnym alergenem. Za pomocą IMMUNOdiagDIETA można zdiagnozować się w kierunku nietolerancji na 44, 88 lub 280 produktów z różnych grup: owoców, warzyw, orzechów, zbóż, mięs, nabiału, ryb, owoców morza, ziół, przypraw, napojów (herbaty, kawy, wino) oraz dodatków do żywności. Kilkumiesięczna dietetyczna terapia nietolerancji oparta o wynik badania pozwala na powrót do pełnego zdrowia i w większości przypadków poprawia tolerancję na alergeny.

Osłabienie organizmu w zatruciach

Głównym objawem zatrucia toksyną botulinową (wytwarzana przez bakterie Clostridium botulinum) jest porażenie mięśni wraz z m.in. dysfagią, niewydolnością oddechową i osłabieniem kończyn. Mimo, że zatrucie to jest w większości uleczalne, zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego mogą utrzymywać się do pół roku, a osłabienie i duszności przez kilka lat.

Osłabienie jest często wynikiem zaburzeń wodno-elektrolitowych, do których dochodzi w przebiegu zatruć pokarmowych grzybami (np. zasłonakiem rudym), bakteriami i ich toksynami (tak jak np. Salmonella - nosicielstwo Salmonelli można sprawdzić przy pomocy odpowiednich badań). Głównymi objawami zwykle jednak są nudności, wymioty i biegunki.

Przyczyną może być także zatrucie lekami - głównie paracetamolem, który w bardzo dużych ilościach może prowadzić do zgonu (zatrucia samobójcze). Zwykle w ciągu pierwszej doby od przedawkowania pojawiają się nudności, osłabienie i potliwość. W ciągu następnych dni pojawia się żółtaczka i ostra niewydolność wątroby. Zwykle pomiędzy 3. a 5. dobą może dojść do zgonu lub narządy zaczynają się regenerować.

Osłabienie to nie tylko objaw bezpośrednio zatrucia - może też występować w ramach zespołu abstynencyjnego. Odstawienie zarówno alkoholu, jak i leków nasennych czy uspokajających, powoduje liczne dolegliwości, m.in. pobudzenie ruchowe, bezsenność, bóle głowy. Niestety ten stan może się utrzymywać przez dłuższy czas.

Osłabienie organizmu w chorobach tarczycy

Uczucie osłabienia występuje zarówno w niedoczynności, jak i nadczynności tarczycy. Niedoczynność tarczycy wiąże się z obniżonym poziomem hormonów tarczycy, za czym idzie spowolnienie całego metabolizmu. Objawia się to właśnie osłabieniem, przewlekłym zmęczeniem, uczuciem chłodu, a także szybkim tyciem. Natomiast w nadczynności tarczycy stężenie hormonów jest zbyt wysokie, a metabolizm znacznie przyspieszony. Chorzy zwykle bardzo chudną, tracą również masę i siłę mięśniową, z czego będzie wynikać osłabienie.

Osłabienie organizmu w zaburzeniach gospodarki mineralnej

Niedokrwistość jest jedną z częstszych przyczyn uczucia osłabienia, a także łatwej męczliwości, bólów głowy i problemów z koncentracją. Osoby z anemią charakteryzują się również bladością skóry i błon śluzowych. Niedokrwistość wiąże się z zaburzeniami w produkcji erytrocytów i pogorszonym rozprowadzaniem tlenu w organizmie. Do tego stanu dochodzi w przebiegu różnych chorób, a także w niedoborach żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12. Osłabienie może towarzyszyć również innym zaburzeniom w poziomie składników mineralnych we krwi, takich jak hipo- i hiperkaliemia (niedobór i nadmiar potasu), hiperkalcemia (nadmiar wapnia), hipofosfatemia (niedobór fosforu), hipo- i hipermagnezemia (zbyt niskie lub zbyt wysokie stężenie magnezu). Znaczne zaburzenia gospodarki mineralnej prowadzą do rozwoju kwasicy ketonowej lub mleczanowej oraz śpiączki.

Przeczytaj również o badaniu pierwiastków we włosach ❱

Osłabienie organizmu w zaburzeniach układu pokarmowego

Szybkie męczenie się, osłabienie, złe samopoczucie często są pierwszymi objawami chorób wątroby (m.in. niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i marskości). Nieleczone prowadzą do rozwoju raka wątroby. W niektórych przypadkach może być konieczny przeszczep.

Osłabienie wraz z utratą masy ciała i przewlekłymi biegunkami mogą wskazywać na celiakię oraz rzadkie nieswoiste choroby zapalne jelit - chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Celiakia dotyczy aż 1-2% populacji i jest wrodzoną nadwrażliwością na gluten, która występuje u osób z polimorfizmem genów HLA-DQ2 i HLA-DQ8. W przebiegu tej choroby dochodzi do uszkodzenia kosmków w jelicie cienkim, przez co utrudnione jest wchłanianie składników odżywczych - zastosowanie diety bezglutenowej wpływa na odbudowę ścian jelit i poprawę odżywienia. Choroby jelit przebiegają zwykle z niedokrwistością, która bezpośrednio powoduje uczucie osłabienia organizmu.

Wykonaj badanie w kierunku celiakii ❱

Osłabienie organizmu w chorobach nowotworowych

Osłabienie może towarzyszyć toczącym się chorobom nowotworowym. Występuje u większości chorych na ostre białaczki szpikowe, przewlekłą białaczkę mielomonocytową, pierwotne włóknienie szpiku, przewlekłą białaczkę limfocytową. Osłabienie wówczas najczęściej wynika ze współistniejącej anemii, w której dochodzi do utrudnionego transportu tlenu do tkanek. Aby wspomóc profilaktykę i leczenie nowotworów, warto wykonać odpowiednie badania genetyczne, dzięki którym możliwe jest wykrycie mutacji w konkretnych genach (np. TP53).

Inne przyczyny osłabienia organizmu

Osłabienie może wskazywać na problemy z pracą układu krążenia. W ostrej niewydolności serca, migotaniu przedsionków i zawale serca dochodzi do utrudnionego transportu krwi do tkanek i narządów, przez co chora osoba może być osłabiona, senna i szybko się męczyć. Może to być również objaw złośliwego nadciśnienia tętniczego, które charakteryzuje się ciśnieniem rozkurczowym powyżej 120–140 mm Hg i szybko rozwijającymi się powikłaniami narządowymi (niewydolnością serca i nerek, zmianami w naczyniach siatkówki).

Innymi chorobami, które mogą przebiegać z przewlekłym uczuciem osłabienia, jest reaktywne zapalenie stawów, osteomalacja (osłabienie mięśni jest jednym z pierwszym objawów), sarkoidoza, hemochromatoza pierwotna i przewlekła choroba nerek związana ze znacznym stopniem niewydolności. Natomiast nagłe osłabienie może się wiązać z hipertermią (podwyższeniem temperatury ciała ponad 40°C) lub w uogólnionych reakcjach alergicznych (np. w użądleniach przez owady).

Osłabienie organizmu - leczenie

Jedynym sposobem leczenia osłabienia organizmu jest wyleczenie choroby podstawowe. Dodatkowo terapię warto wesprzeć wartościowym jedzeniem i jak największą dawką odpoczynku. Regularne posiłki oparte na węglowodanach złożonych, pełnowartościowych białkach, tłuszczach roślinnych oraz bogatych w witaminy warzywach i owocach dostarczają odpowiednią dawkę energii i wzmacniają naturalną odporność organizmu.

Aktualizacja: 2018-12-18