Immunoglobuliny IgG a nietolerancje pokarmowe

Czym są immunoglobuliny G?

Immunoglobuliny G , nazywane również przeciwciałami IgG, są jednym z kilku rodzajów przeciwciał produkowanych przez komórki układu odpornościowego, tak zwane limfocyty B. Immunoglobuliny G wytwarzane są po wniknięciu czynnika chorobotwórczego (takiego jak wirus czy bakteria) do organizmu w celu zniszczenia tego patogenu - mają więc ogromne znaczenie w odpowiedzi immunologicznej.

Gdy dojdzie do pierwszej infekcji, ilość immunoglobulin G specyficznych dla danego patogenu stopniowo się zwiększa i pozostaje w organizmie (niekiedy nawet przez całe życie). Kolejna infekcja wywołana przez ten sam czynnik chorobotwórczy prowadzi natomiast do gwałtownego wzrostu tych przeciwciał we krwi, co umożliwia znacznie szybszą odpowiedź organizmu na zakażenie.

IgG są najliczniejszą klasą - stanowiącą około 75-80% przeciwciał w surowicy krwi. Zbudowane są one z dwóch polipeptydowych łańcuchów lekkich oraz dwóch polipeptydowych łańcuchów ciężkich, które są połączone tak zwanymi mostkami dwusiarczkowymi.

Immunoglobuliny G dzielą się na cztery podklasy:

• 1 - stanowiącą około 40-75% całkowitego IgG, a ich niedobory prowadzą do nawracających infekcji;
• 2 - stanowiącą około 16-48%, mają największe znaczenie w odpowiedzi na polisacharydy otoczki bakteryjnej;
• 3 - stanowiącą około 2-8%, biorą udział w reakcjach przeciwko antygenom grup krwi, czerwonych krwinek i płytek krwi w czasie transfuzji i ciąży;
• 4 - stanowiącą około 1-12%, a ich nadmiar wiąże się z odpowiedzią na alergeny i patogenezą chorób autoimmunologicznych.

IgG, jako jedyne spośród wszystkich przeciwciał, mają zdolność do przenikania z organizmu matki do płodu przez łożysko - ma to na celu zapewnienie odporności płodowi oraz narodzonemu niemowlęciu (przez około trzy pierwsze miesiące życia).

Wśród przeciwciał, poza IgG, wymienia się również A, M, E oraz D:

• Rolą IgA jest ochrona błon śluzowych układu pokarmowego, układu oddechowego i układu moczowego przed wnikaniem czynników chorobotwórczych.
• Do produkcji IgM dochodzi w przebiegu odpowiedzi immunologicznej pierwotnej (po pierwszym kontakcie z danym patogenem), wzrost ich poziomu oznacza więc świeże zakażenie.
• IgE z kolei odgrywają ważną rolę w alergii.
• O IgD obecnie wiemy najmniej - ich rola nie została więc jeszcze w pełni określona.

Immunoglobuliny G a nietolerancje pokarmowe

Jeśli do naszego organizmu wniknie dany czynnik chorobotwórczy, rolą układu immunologicznego (odpornościowego) jest wytwarzanie przeciwciał w celu wyeliminowania występującego zakażenia. W przypadku niektórych osób zdarza się jednak, że układ odpornościowy zamiast patogenów zwalcza składniki nieszkodliwe same w sobie, takie jak składniki pokarmów. Tak właśnie dzieje się w przebiegu nietolerancji pokarmowych zależnych od przeciwciał klasy IgG - u osób ze schorzeniem tego typu, immunoglobuliny G specyficzne dla konkretnego produktu pokarmowego produkowane są w nadmiernej ilości, doprowadzając do występowania różnorodnych objawów.

Pakiet badań w kierunku nietolerancji pokarmowych

• wirusów i bakterii chorobotwórczych,
• barwników i konserwantów,
• nietypowych produktów trawienia,
• fragmentów nieprawidłowych komórek bakteryjnej flory jelitowej.

Jeżeli jednak czynność bariery jelitowej zostanie upośledzona, wymienione powyżej czynniki - również nietypowe produkty trawienia - mogą przenikać do krwiobiegu i wywoływać w organizmie miejscową reakcję zapalną.

W przebiegu IgG-zależnych nietolerancji pokarmowych, w krwiobiegu powstają kompleksy złożone z tych przeciwciał oraz alergenów pokarmowych - następnie, rozprowadzane są one przez układ krwionośny i osadzają się w bardzo różnych miejscach organizmu (lokalizacja tych kompleksów determinuje rodzaj występujących u pacjenta objawów). Dolegliwości występujące u osób chorych mogą być bardzo różne, często są one bardzo niespecyficzne i pozornie w ogóle niezwiązane z przewodem pokarmowym - a to znacznie utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy. Objawy nietolerancji pokarmowych te pojawiają się w większości przypadków dopiero po 24 godzinach (nawet do 96 godzin) po spożyciu nietolerowanego produktu.

U pacjentów pojawiają się poniższe objawy:

• bóle brzucha, nudności, zaparcia, biegunki, wzdęcia,
• zatrzymywanie wody w organizmie,
• zmiany skórne, trądzik,
• zaburzenia widzenia,
• nagłe zmiany nastroju, stany lękowe, stany depresyjne, nadpobudliwość,
• przewlekłe zmęczenie,
• trudności z redukcją nadmiernej masy ciała,
• migreny,
• bóle mięśni i stawów,
• ogólne osłabienie organizmu.

Wśród przyczyn zaburzenia funkcji bariery jelitowej wymienia się natomiast długotrwałe stosowanie niektórych leków (antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, inhibitorów pompy protonowej, chemioterapii), ale również takie czynniki jak długotrwały stres, ostre zakażenia bakteryjne i wirusowe przewodu pokarmowego, schorzenia autoimmunologiczne czy choroby nowotworowe.

Badanie krwi a dieta - w jaki sposób można wykryć nietolerancje pokarmowe?

Nietolerancje pokarmowe związane z nadmierną produkcją immunoglobulin G występują w polskiej populacji bardzo powszechnie, mogą rozwinąć się w dowolnym momencie życia i dotyczyć bardzo różnorodnych produktów pokarmowych.

Wśród pokarmów wywołujących nietolerancję najczęściej wymienia się:

• mleko krowie,
• jaja,
• pszenicę,
• ryż,
• kukurydzę,
• skorupiaki,
• mięso wieprzowe.

Uczulenia pokarmowe polegające na nadmiernym wytwarzaniu przeciwciał można prawidłowo zdiagnozować przy pomocy laboratoryjnych badań krwi, opierających się na pomiarze w niej poziomu immunoglobulin G specyficznych dla konkretnych alergenów - zbyt duże stężenie oznacza występowanie nietolerancji pokarmowej.

Testami pozwalającymi na wykrycie nietolerancji pokarmowych IgG-zależnych są:

• IMMUNOdiagDIETA - zobacz listę badań ❱
• FoodProfil – zobacz listę badań ❱
• Food Detective - sprawdź listę badań ❱

Umożliwiają one wykrycie nadwrażliwości na pokarmy pogrupowane w panele od 28 do 280 różnych produktów spożywczych. Wynik takiego testu na nietolerancje pokarmowe pozwala na dokładne wskazanie produktów przez nas nietolerowanych, jak i produktów dla nas bezpiecznych. Na tej podstawie możliwe jest z kolei zastosowanie odpowiedniej diety eliminacyjnej (wykluczającej nietolerowany składnik z naszego jadłospisu na określony czas) lub diety rotacyjnej (polegającej na zamiennym spożywaniu produktów nietolerowanych z tolerowanymi) - są to działania, dzięki którym występujące schorzenie zostanie wyeliminowane lub ulegnie osłabieniu.

Dietoterapia pozwala na:

• ustąpienie objawów nietolerancji,
• poprawę stanu zdrowia, samopoczucia i komfortu życia pacjenta,
• uniknięcie groźnych powikłań tych schorzeń - wśród nich wymienia się otyłość, cukrzycę typu drugiego, choroby wątroby, przewlekłe niedożywienie, niedokrwistość czy trudności z zajściem w ciążę lub utrzymaniem ciąży.

Testy na nietolerancje pokarmowe zależne od immunoglobulin IgG może wykonać każdy - ich zrobienie zaleca się w szczególności osobom, u których obecne są dolegliwości wiązane z tym schorzeniem. Ponadto, test warto wykonać w przypadku wątpliwości diagnostycznych - badanie przyczyni się do odróżnienia alergii pokarmowej od nietolerancji, czyli często ze sobą mylonych, ale dwóch zupełnie różnych jednostek chorobowych.

Aktualizacja: 2018-11-15

Bibliografia:

1. Atkinson W, et al; Food elimination based on IgG antibodies in irritable bowel syndrome: a randomised controlled trial. Gut. 2004 Oct;53(10):1459-64.
2. Liu Y. et al.: Correlation between childhood eczema and specific IgG antibody level. J Biol Regul Homeost Agents. 2018 Mar-Apr;32(2):341-344.
3. Vidarsson G., Dekkers G., Rispens T.: IgG Subclasses and Allotypes: From Structure to Effector Functions. Front Immunol. 2014; 5: 520.
4. Yin'e H. et al.: Analysis of the relations between allergen specific IgG antibody and allergic dermatosis of 14 kinds foods. Open Med (Wars). 2015 Dec 17;10(1):405-409.
5. Zeng Q., Dong S.Y. et al.: Variable food-specific IgG antibody levels in healthy and symptomatic Chinese adults; PLoS OneI, 2013, Vol. 8, Issue 1, e53612.